HRW’den Irak raporu: 3 gazeteci ve 8 sivil katledildi 2025-08-18 13:52:43   HABER MERKEZİ - HRW, Irak’ın 2024 boyunca ciddi insan hakları ihlallerinin devam ettiğini, Türkiye’nin saldırılarında 3 gazeteci ve 8 sivilin katledildiğini, ayrıca 162 köyünse boşaltıldığını bildirdi.   HRW, 2024 yılı Irak raporunu yayınladı. Yayınlanan raporda Irak’ın 2024 boyunca güvenlik ve istikrar alanında ilerleme kaydettiğini ancak ciddi insan hakları ihlallerinin devam ettiğini açıkladı. Raporda, cezasızlık kültürü, sivil alanın daralması, kadınlar, çocuklar ve LGBT+ bireylere yönelik ayrımcı yasalar ile devlet hizmetlerinin yetersizliği en önemli sorunlar olarak sıralandı. Raporda Türkiye’nin Güney Kürdistan’a yönelik saldırılarında 3 gazeteci ve 8 sivilin katledilmesi detayına yer verilmesi dikkat çekti.   ‘Seçimlerin Kürdistan Bölgesi’nde ertelenmesi kutuplaştırmayı arttırdı’   HRW’nin raporunda Irak ve Güney Kürdistan’da yaşanan siyasi gerginliklere değinilerek şu ifadelere yer verildi: “Ağustos 2024’te Başbakan Muhammed Şiya Sudani, hizmetlerin geliştirilmesi ve BM’nin 2030 Sürdürülebilir Kalkınma hedefleriyle uyumlu Irak Ulusal Kalkınma Planı’nı başlattı. Ancak petrol gelirleri, kamu personellerinin maaşlarının ödenmesi ve ertelenen bölgesel seçimler konusunda Bağdat ile Hewlêr arasındaki anlaşmazlıkların derinleşmesi, siyasi kutuplaşmayı artırdı.”   ‘3 gazeteci, 8 sivil katledildi, 162 köy boşaltıldı’   Türkiye’nin Güney Kürdistan’a yönelik saldırılarında sivilleri hedef aldığına dikkat çekilen raporda, 2024’te 162 köyün boşaltıldığı, 3 gazeteci ve 8 sivilin insansız hava aracı (SİHA) saldırılarında katledildiği bildirildi. Raporda ayrıca, İran destekli Iraklı silahlı grupların ise ABD’nin Gazze saldırılarına verdiği desteğe misilleme olarak ABD üslerine yaklaşık 200 saldırı düzenledikleri ifade edildi.   Kadın hakları: Yasalar ataerkil, şiddet cezasız   HRW, Irak Ceza Kanunu’nun “namus saikiyle” cinayetlere hafifletici sebep tanıdığına, erkeklere “disiplin” adı altında şiddet uygulama hakkı verdiğine dikkat çekti. Tecavüz faillerinin mağdurlarıyla evlenmeleri halinde cezadan kurtulabilmesi, raporda “kadınların hukuk önünde korunmasız bırakılması” olarak değerlendirildi. Raporda, Irak parlamentosunda tartışılan Kişisel Statü Yasası değişiklik tasarısı da kadınların boşanma ve miras hakkını zayıflatacak, dini otoritelerin evliliklerde yetkilendirilmesiyle çocuk yaşta evliliklerin artmasına yol açabilecek bir gelişme olarak kayda geçti.   Çocuk hakları   Irak’ta çocuk yaşta evliliklerin arttığına dikkat çekilen raporda, yasal evlilik yaşının 18 olmasına rağmen hâkim izniyle 15 yaşında evlenmenin mümkün olduğu, yeni tasarıyla bu yaşın kızlar için 9’a kadar düşebileceği uyarısı yapıldı. Raporda, “UNICEF’e göre Irak’taki kızların yüzde 28’i 18 yaşından önce evleniyor” bilgisine de yer verildi.   LGBT+ hakları: Ağır Ceza Yasası   LGBT+ haklarına da detaylıca yer verilen raporda, “2024’te parlamentonun kabul ettiği yasa, eşcinsel ilişkileri 10–15 yıl hapisle cezalandırıyor. Cinsiyet uyum ameliyatı yapan ya da olan kişiler için de hapis cezası öngörülüyor” denildi. Medyada “eşcinsellik” kelimesi yerine “cinsel sapkınlık” ifadesinin kullanılmasının zorunlu hale getirilmesi de raporda ayrımcı bir uygulama olarak öne çıktı. HRW, LGBT+ bireylerin silahlı grupların işlediği cinayet ve işkencelere karşı da korumasız kaldığını vurguladı.   İdam cezası ve yargı sorunları   Irak, dünyada en fazla idam uygulayan ülkeler arasında yer aldı. 2024’te yüzlerce mahkumun idam edildiği, 8 binden fazla kişinin çoğunlukla “terör” suçlamalarıyla idam sırasını beklediği aktarıldı. HRW, birçok davada işkenceyle alınan itirafların delil olarak kullanılmasına rağmen infazların sürdüğünü bildirdi.   Yerinden edilenler ve çevre krizi   DAİŞ’in yenilgisinin üzerinden 7 yıl geçmesine rağmen 1,1 milyon kişinin hala yerinden edilmiş durumda olduğuna işaret eden HRW, geri dönüşlerin güvenlik kaygıları, yıkılmış altyapı ve toplumsal gerilimler nedeniyle sekteye uğradığını kaydetti. Kuraklık, çölleşme ve ağır sanayi kirliliği toplumu zor durumda bırakırken, çevre aktivistlerinin de baskı, tehdit ve tacizle karşı karşıya kaldığı belirtildi.   HRW, Irak’ın 2024’te güvenlik açısından önemli kazanımlar elde etmesine rağmen, kadınlardan çocuklara, LGBT+ bireylerden sivil topluma uzanan geniş bir yelpazede hak ihlallerinin sürdüğünü ve “cezasızlık kültürünün” ülkenin en temel sorunlarından biri olmaya devam ettiğini vurguladı.