Büşra Turan

 

WAN - Mûş, Ebex ve Qelqelî’de kadınlara yönelik şiddet ve şüpheli kadın ölümlerine dair değerlendirmelerde bulunan belediye emekçileri, “Kadınlar intihara sürüklendiğinde hemen ‘psikolojisi bozuktu’ deniyor ama temel sebep örtbas edilmeye çalışılıyor. Kadınlar hem aile hem de erkekler tarafından baskılanıyor” dedi.

 

Kürdistan’da ve Türkiye'de kadına yönelik şiddet her geçen gün artarak devam ediyor. Kadın örgütleri, iktidarın uygulamalarının erkek şiddetini artırdığını belirtirken, yerel yönetimler ise devletin şiddet mekanizmasını ortadan kaldıracak önleyici politikalar geliştirmek için çalışma yürütüyor. Mûş Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Bilim Koordinatörü Işık Akman, Wan Ebex (Çaldıran) Belediyesi Kadın Çalışma Müdürlüğü çalışanı Sakine Baydar ve Qelqelî (Özalp) Belediyesi Kadın Politikalar Müdürlüğü çalışanı Sebiha Ayaz, çalışmalarına dair değerlendirmelerde bulundu.

 

‘Toplum baskısı kadınların üzerinde çok etkili’

 

Mûş Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Bilim Koordinatörü Işık Akman, kadınlarla yaptıkları çalışmalar ve sahadan edindikleri gözlemler hakkında bilgi vererek, kadına yönelik anket çalışmaları yaptıklarını belirtti. Işık Akman, “Dayanışma merkezi açmaya hazırlanıyoruz. Dinlenme merkezimiz aktif. Anketlere çıktığımızda kadınların çok korktuğunu gözlerinden bile okuyabiliyoruz. Bazen yanlarında çocukları oluyor ve çocuklar bir şey söylemeye kalktığında anneler hemen susturuyor. Çünkü toplum baskısı kadınların üzerinde çok etkili. Kadınlar ‘Eğer söylersem eşim beni boşar, çevrem beni dışlar’ diye düşünüyor. Şiddete uğrayan bir kadın, bu defa toplum tarafından psikolojik şiddete de maruz kalıyor. Bu yüzden şiddetten bahsetmekten çok korkuyorlar. Görüştüğümüz kadınlar, ‘Bilgilerimizi paylaşmayacaksınız değil mi?’ diye soruyor. Konuştukça biraz rahatlayıp açılmaya başlıyorlar. Geçmişte çok şiddet gördüklerini ama yaşlandıkça şiddetin azaldığını söylüyorlar. ‘Artık çocuklarımız büyüdü, bize destek oluyorlar’ diyorlar” dedi.

 

‘Kadınlar şiddeti tanımıyor’

 

Işık Akman, kadınların şiddeti tanımadığını ve en büyük sorunun farkındalık eksikliği olduğunu ifade etti. Işık Akman, “Şiddetin sadece fiziksel olduğunu sanıyorlar. Oysa psikolojik, ekonomik şiddet de var. Fiziksel şiddet uygulanmayınca şiddet yaşamadıklarını düşünüyorlar. Konuştuklarında aslında psikolojik şiddete maruz kaldıkları belli oluyor çünkü üzerlerinde derin bir ezilmişlik duygusu var. Biz de bunun için çalışmalar yürütüyoruz. Aile sosyal merkezlerinde bir araya geliyoruz, aile danışmanları da katılıyor. Ancak bu danışmanlar bile çoğu zaman ‘Bu durum eşler arasında normaldir’ diyerek yaşanan şiddeti meşrulaştırabiliyor. Bu yılın ‘Aile Yılı’ ilan edilmesiyle kadına yönelik şiddet konusunun daha çok gündeme geldiğini söyleyebiliriz” şeklinde konuştu.

 

‘Farkındalık eğitimleri çok önemli’

 

Şiddet türleri üzerine farkındalık eğitimlerine yoğunlaştıklarını dile getiren Işık Akman, “Bizim baro ile bir protokolümüz var ve bu kapsamda mahalle mahalle gezerek kadınlara şiddet türlerini anlatmayı planlıyoruz. Özellikle ekonomik şiddet, kadınlar için çoğunlukla fark edilmeyen bir konu. Ortaklaşarak, büyüyerek çalışırsak kadınların farkındalık düzeyi artar ve ses çıkarmaya başlarlar. Ancak o zaman şiddeti gerçekten konuşabiliriz. Şu anda yaptığımız hiçbir çalışmada şiddet konuşulmuyor çünkü kadınlar şiddetin ne olduğunu bilmiyor, farkında değiller” sözlerine yer verdi.

 

‘Şiddet başvuruları her geçen gün artıyor’

 

Kadınlara yönelik şiddetle ilgili saha çalışmalarının devam ettiğini ifade eden Ebex (Çaldıran) Belediyesi Kadın Çalışma Müdürlüğü emekçisi Sakine Baydar da kadın birimi ve dinlenme evi açtıklarını söyledi. Sakine Baydar, “Kadınlara yönelik şiddetle ilgili başvurular her geçen gün artıyor. Hatta yeni evliler bile bize gelip boşanmak istediklerini söylüyor. Çocuğu olan kadınlar, çocuklarını almak istiyor ama aileler tarafından verilmeyince bunun mücadelesini veriyoruz. Son iki ayda Çaldıran’da çok fazla kadın katliamı ve intihar vakası yaşandı. Ekonomik sıkıntılar, geçimsizlik ve erkeklerin kadınlara yönelik tavırları kadınları zor durumda bırakıyor. Kadınlar intihara sürükleniyor” ifadelerini kullandı.

 

‘Amacımız kadın cinayetlerinin önüne geçmek’

 

Sakine Baydar, son iki ayda Çaldıran’da 5-6 şüpheli kadın ölümü yaşandığını belirterek, durumun ciddiyetine dikkat çekti. Sakine Baydar, “Şiddete karşı kadın arkadaşlarımız psikoloğumuzla birlikte çalışmalar yürütüyor. Kadınlar en çok boşanmak istediklerini söylüyor ama boşanma davası açtıkları anda tehditler başlıyor. ‘Boşanırsan seni öldürürüm, çocuğunu vermem’ deniyor. Psikoloğumuz geldikten sonra çok talep oldu, kadınlar gelip konuşmak istiyor. Amacımız kadın cinayetlerinin önüne geçmek, bu süreci durdurmak için elimizden geleni yapmak” diye belirtti.

 

‘Erkekler durumu örtbas etmeye çalışıyor’

 

Qelqelî (Özalp) Belediyesi Kadın Politikalar Müdürlüğü çalışanı Sebiha Ayaz ise Qelqelî’de kadına yönelik şiddetle mücadele kapsamında birçok köyde toplantılar düzenlediklerini ve avukatlar eşliğinde kadınlara hukuki destek sağladıklarını belirtti. Sebiha Ayaz, “Kadınlar bize gelip taleplerini ilettiler. ‘Bize nasıl yardımcı olabilirsiniz?’ dediler. Biz de kadınların talebi üzerine Özalp’ta kadın dinlenme evi açtık. Özalp’ta kadın intiharları çok ön planda. Temelde bu konuda bir çalışma yürütmeye çalışıyoruz. Kadın eşbaşkanlarımız, kadın arkadaşlarımız ve avukat eşliğinde kadınlara gidiyoruz. Kadın dört duvar arasında sıkışmış, nefes alamıyor. 

 

Kadınlar intihara sürüklendiğinde hemen ‘psikolojisi bozuktu’ deniyor. Özellikle erkekler bu durumu psikolojiye bağlıyor ama temel sebep örtbas edilmeye çalışılıyor. Kadınlar hem aile hem de erkekler tarafından baskılanıyor. Kadın bir yerde çalışmak istiyor ama kısıtlanınca kendini yetersiz görüyor. Özgüvenli olsa bile baba, kardeş veya kayınpeder tarafından engellenince bu baskıyı daha çok hissediyor ve sıkışmışlık yaşıyor. Kadınların yanına gittiğimizde, ‘Biz sizden güç alıyoruz, iyi ki geldiniz, iyi ki böyle bir kurum açıldı’ diyorlar. Kadınlarla bir araya gelmek bu intiharların önünü kesecektir, buna inanıyorum” sözlerini kullandı.